Onderzoek heeft een positief verband aangetoond tussen spierkracht en cognitieve functie in ouderen.
‘Krachttraining maakt slimmer’
Toegegeven; de titel is een nogal vrije vertaling van de onderzoeksresultaten. Ik grijp natuurlijk iedere gelegenheid aan om het stereotype beeld van de domme spierbundel te ontkrachten. Hier is echter enige nuance op zijn plaats.
Ten eerste praten we over cognitieve functie; het vermogen van de hersenen om informatie te ontvangen, verwerken, op te slaan en gebruiken. Belangrijk natuurlijk, maar niet een volledige dekking van het begrip ‘intelligentie’. Niemand zal echter ontkennen dat dit belangrijke eigenschappen zijn van een gezond denkvermogen.
Bovendien heeft het Finse onderzoek specifiek betrekking op ouderen. Niet voor niets werden de bevindingen gepubliceerd in European Geriatric Medicine [1].Niet bepaald een tijdschrift waar de gemiddelde bodybuilder of fitness fan een abonnement op heeft.
Ik heb echter al eerder geschreven over het effect van hardlopen op de cognitieve functie in jongeren. Niet geheel vergelijkbaar natuurlijk, maar het toont aan dat training niet alleen effect hoeft te hebben door schade door ouderdom tegen te gaan.
Spierkracht en cognitieve functie
Onderzoekers van de Universiteit van Oost Finland gebruikten de data van 338 mannen en vrouwen van gemiddeld 66 jaar oud. Ze maten de spierkracht op drie verschillende manieren: Knijpkracht van de hand, kracht van de spieren van het bovenlichaam en kracht van het onderlichaam. Hiervoor lieten ze oefeningen uitvoeren zoals de leg extension, leg curls en legpress voor het onderlichaam. Voor het bovenlichaam werd de kracht getest met oefeningen als bankdrukken en de seated row.
Ten eerste toonde het onderzoek aan dat alleen het meten van knijpkracht niet genoeg is om bepaalde verbanden met spierkracht te onderzoeken. Knijpkracht testen is natuurlijk makkelijker, kost minder moeite en heeft een lagere kans op blessures dan de genoemde oefeningen voor onder- en bovenlichaam. In dit onderzoek echter bleek er geen verband te zijn tussen knijpkracht en cognitieve functie terwijl dit verband er wel was tussen spierkracht van onder- en bovenlichaam en cognitieve functie:
The findings suggest that this may better reflect the association between muscle strength and cognition
Heikki Pentikäinen, University of Eastern Finland.
Krachttraining voor ouderen krijgt al de nodige aandacht en wordt vaak geadviseerd om de afname in spiermassa en -kracht door ouderdom (sarcopenia) tegen te gaan. Het verband tussen spierkracht en cognitieve functie was echter niet vaak onderzocht.
Dit onderzoek heeft echter geen causaal verband aangetoond. Beide kunnen de uitkomst zijn van andere factoren. Je kunt dus (helaas) nog niet stellen dat je door krachttraining sterker wordt en daardoor je cognitieve functie verbetert.
Meer lichaamsvet, hogere kans op verminderd cognitieve functie
Overigens heeft eerder onderzoek in ouderen aangetoond dat een hogere vetpercentage juist de kans op ernstige vermindering van cognitieve functie in ouderen vergroot. Dat is de uitkomst van Brits onderzoek uit 2015 onder 1570 deelnemers aan de British Regional Heart Study [2].
Overigens bleek ook in dit verband de locatie van het lichaamsvet een grotere rol te spelen dan de totale hoeveelheid.
‘Geen verband spiermassa en cognitieve functie’
De Britse onderzoekers keken overigens ook naar het verband tussen spierkracht en cognitieve functie. Zij zagen geen verband maar testten alleen met knijpkracht waarvan zoals nu gebleken is dat dit niet voldoende is.
Wat echter wel interessant is aan de Britse studie dat is dat zij geen verband aantroffen tussen spiermassa en cognitieve functie.
Desondanks zie ik alleen voordelen om als een droog gespierde opa met mijn kleindochter te spelen en acht ik de kans kleiner dat ik haar naam vergeet. Daarbij enigszins geholpen door het feit dat ik een 40-jarige opa ben, but who’s counting?
Referenties
- H. Pentikäinen, K. Savonen, P. Komulainen, V. Kiviniemi, T. Paajanen, M. Kivipelto, H. Soininen, R. Rauramaa. Muscle strength and cognition in ageing men and women: The DR’s EXTRA study. European Geriatric Medicine, 2017; 8 (3): 275 DOI: 10.1016/j.eurger.2017.04.004
- The relationships between body composition characteristics and cognitive functioning in a population-based sample of older British men
Efstathios PapachristouEmail author, Sheena E. Ramsay, Lucy T. Lennon, Olia Papacosta, Steve Iliffe, Peter H. Whincup and S. Goya Wannamethee.BMC Geriatrics201515:172 DOI: 10.1186/s12877-015-0169-y
