Bodybuilding op de Olympische Spelen? Klinkt gek, maar ooit waren er serieuze plannen.
Bodybuilding op de Olympische Spelen
Bodybuilding op de Olympische Spelen. Toen ik het voor het eerst hoorde, moest ik lachen. Ik zag de eerste dopingcontroles al voor me. Onderzoekers die vol verbijstering staan te kijken wanneer de eerste resultaten binnen komen.
Absurde waarden en niet alleen bij de Russische atleten.
Onderzoekers die driftig al hun onderzoeksapparatuur kalibreren want dit zal toch zeker een technische fout zijn?
En toch was er een kans dat we in 2000 in Sidney of 2004 in Athene bodybuilders op de Olympische spelen zagen.
NAGANO, Japan — Sumo wrestling, body building, speedboat racing and motorcycle racing gained provisional recognition from the International Olympic Committee today, the first step toward acceptance as Olympic sports…
…Recognition of the four federations is valid for a two-year trial period. After that, full recognition can be granted by the IOC. Then, the sport becomes eligible for Olympic status.
Aldus de Washington post op 30 januari 1998 [1]. De volgende dag nog maar eens bevestigd door IOC President Juan Antonio Samaranch [2]:
It is my pleasure to inform you that the Executive Board of the International Olympic Committee decided yesterday, in its meeting in Nagano, to grant recognition to the International Federation of BodyBuilders (IFBB) as a Recognized Federation, pursuant to Rule 29 of the Olympic Charter. Further, I should like to take this opportunity to congratulate you for all the efforts made in order to reach this goal, and to welcome you into the Olympic Family.
De man die zijn levenswerk met deze woorden bekroond zag? Dat was Ben Weider die als mede-oprichter van de IFBB al ruim 30 aan het vechten was om bodybuilding een IOC-erkende sport te maken.
De vreugde was echter van korte duur. In 2001 werd de erkenning weer ingetrokken [3,4]. De redenen waren dezelfde als die reeds in de 70-er jaren werden geuit[5].
- Het wijdverspreide gebruik van anabolen onder bodybuilders
- De subjectieve aard van de jurering
- “Bodybuilding is geen sport”
Doping
12 jaar voor de tijdelijke erkenning in ’98 staat Ben Weider trots voor de 47 afgevaardigden van de IFBB die in Tokio bijeen zijn gekomen. Het is een spannend moment. “Geschiedenis wordt geschreven” zo schrijft de IFBB er zelf later over[2]. Ben staat namelijk op het punt de resultaten bekend te maken van de eerste dopingcontroles. Dopingcontroles die in overeenstemming met de regels van het IOC waren afgenomen.
Het lullige is dat ik je die resultaten niet kan melden. Mijn bron meldt ze namelijk ook niet en andere bronnen op dit punt kon ik niet vinden. Maar strikt genomen, ging het ook niet om de resultaten. Het ging erom om dat de IFBB deed wat er verwacht mocht worden om doping-gebruik vast te stellen en tegen te gaan.
From what we have been told, the abuses and excesses of drugs were caused by outside elements and not caused by the federation. We know the federation is doing a lot to eliminate drugs and to have its sport clean.’
Washington Post
“Is Phil Heath een natural?”
Waarschijnlijk moet je om bovenstaande vraag hardop lachen. “Je kunt niet vier jaar op rij de beste bodybuilder ter wereld zijn zonder anabolen, groeihormoon en andere middelen te gebruiken.
Ik zat daarom ook steeds met enorme vraagtekens in mijn hoofd tijdens het lezen over de inspanningen van de IFBB om bodybuilding “drugsfree” te maken. Hoe kan er sprake zijn van strenge controles als het publiek geheim is dat iedere pro bodybuilder “aan de juice is”. Dorian Yates, Mr. Olympia van 1992 tot 1997 heeft zelf meermaals toegegeven dat gebruik de regel is onder de pro’s[6]. In de jaren dus direct voorafgaand aan de tijdelijke erkenning die in ’98 verleend werd. Hij spreekt over zijn gebruik onder andere in een interview samen met Shawn Ray en Kevin Levrone [7]. Kevin Levrone, die dit jaar zijn comeback maakt op de Mr. Olympia.
Maar daar ging ik dus in de fout. Olympische erkenning voor bodybuilding betrof namelijk alleen de amateurs [8]. Hoewel tegenwoordig alleen bij boksen alleen amateurs mogen uitkomen op de Olympische Spelen was dat tot 1982 verplicht. Daarna mochten de bonden dat zelf bepalen. Ik kan me voorstellen dat de IFBB graag onderscheid maakte tussen de amateurs en professionals. Alle genoemde tests die de Olympische aspiratie moesten realiseren, werden verricht op amateurs.
Dat wil niet zeggen dat pro’s niet getest worden. Dit gebeurt, zij het sporadisch en alleen bij wedstrijden zelf. Het wil ook niet zeggen dat het testen van amateurs een schone sport oplevert. Een bodybuilder verricht het grootste deel van zijn werk voorafgaand aan de wedstrijd. Kennis van bijvoorbeeld halfwaardetijden van bepaalde testosteron-esters en hoe lang deze detecteerbaar zijn, is al jaren beschikbaar. Kennis die ook door amateurs gebruikt wordt.
Daar komt bij dat het een zeer dure zaak zou zijn alle atleten op alle mogelijke middelen te testen en een systeem van onaangekondigde, tussentijdse controles op te zetten. Je praat over een paar honderd tot een paar duizend euro per te controleren atleet, afhankelijk van op hoeveel middelen je wilt testen.
Niet voor niets is de laatste pro (die ik me kon herinneren) die gediskwalificeerd werd door een positieve test, Jay Cutler, oud viervoudig Mr. Olympia. Het was in 2001 dat hij gediskwalificeerd werd voor het gebruik van diuretica. Waarschijnlijk door een enkele sterfgevallen door uitdroging die kort daarvoor plaatsvonden. Jay werd samen met Markus Ruhl gepakt, maar van Jay wordt het o.a. onthouden omdat hij na een spannende strijd tweede werd (Markus werd 14e). Jay dreigde vervolgens echter ook met juridische stappen waarop de diskwalificatie kwam te vervallen. Het lab dat de test had verricht, zou niet IOC-gecertifieerd zijn. Opvallen omdat dit bij de amateurs alleen door WADA-gecertificeerde labs gedaan zou worden. Waarom dan niet bij de pro’s? Daar kom ik zo op terug.
Subjectieve beoordeling
Ik beschreef overigens Phil Heath als “de beste” bodybuilder, maar daarover verschillen de meningen. Zelfs met zijn vier Olympia titels en daar ligt een probleem van bodybuilding als Olympische sport. De factoren die de winnaar bepalen zouden dan ook niet objectief genoeg en meetbaar zijn.
Je kunt wijzen naar andere jurysporten zoals bijvoorbeeld kunstrijden en schoonspringen. Ook bij het turnen stel je niet geheel objectief vast wie de betere was bij twee identieke kuren. Bij de snelheden waarbij die sporten worden uitgevoerd, kunnen kleine verschillen echter worden vergroot. Denk aan een valpartij bij het kunstrijden en turnen of een grote plons bij het in het water bij het schoonspringen.
Je kunt hierover debatteren wat je wilt. Je kunt verwijzen naar de moeite die de IFBB heeft gedaan om het scoren van de atleten zou objectief en transparant mogelijk te maken. Je kunt echter ook opmerken dat omstreden uitslagen helaas net zo inherent zijn aan bodybuilding als gebruik van anabolen. Bovendien zijn er regelmatig verwijten van politieke belangen die een rol zouden spelen bij jurering. 1980 zal in dat opzicht een illustratief jaar zijn wat betreft de kenners. Arnold die na vijf jaar afwezigheid de Mr. Olympia titel terugwon.
“Bodybuilding is geen sport”
Je kunt talloze definities van “sport” aanhalen, maar je zal er de nodige moeite voor moeten doen er één te vinden die bodybuilding uitsluit. Dat geldt ook voor de criteria van het IOC zelf [9].
Het gaat niet om de mate van fysieke inspanning getuige het feit dat er IOC-erkende denksporten zijn. Het probleem is dat die fysieke inspanning zelf niet op de wedstrijd getoond moet worden, maar het resultaat daarvan. De geboorte van bodybuilding was misschien niet mogelijk zonder dat Eugene Sandow vond dat zijn spieren zelf al imposant genoeg waren voor zijn circusact als sterke man. Zodra hij echter de gewichten weggooide en bodybuilding ontstond, kelderde de kans dat zijn opvolgers ooit Olympisch metaal zouden dragen.
Niet voor niets verdwenen legendarische namen als Mr. America en Mr. Universe in de 80-er jaren om vervangen te worden door nationale en wereldkampioenschappen [8]. Dit was niet alleen het resultaat van een machtsstrijd tussen bonden maar ook om bodybuilding minder het imago van een beauty pageant te geven. Een Nederlands zwemkampioen noem je immers ook geen Mr. Holland.
Bodybuilding op de Olympische Spelen. Wat voegt het toe?
Een podium voor naturals. In een ideale wereld zouden 100%-controles de mogelijkheid creëren op een schone “sport”. Dat zou ik dus moeten toejuichen. Een persoonlijke reden om geen wedstrijden te doen was namelijk om niet als natural het te moeten opnemen tegen gebruikers (of in elk geval dat vermoeden te hebben). Ik zou de strengste controles toejuichen als daarmee 100% kon worden aangetoond dat ik zelf clean ben en ook degenen tegen wie ik uitkom. In een ideale wereld waarin iedere potentiële bodybuilder dus al gecontroleerd wordt vanaf het moment dat hij/zij voor het eerst gewichten aanraakt. Want anders kan je immers al tien jaar chemisch massa bouwen voor je besluit atleet te worden en je te onderwerpen aan controles. Onmogelijk dus in de praktijk.
En als het wel mogelijk was dan was het toch de “bodybuild-lite-versie”. Net een beetje als het boksen, de enige bond die nog steeds geen pro’s deel laat nemen aan de Olympische spelen. Als de echte wereldtop ontbreekt waar kijk je dan eigenlijk naar? Ik keek ook pas Olympisch basketbal toen het eerste Dream Team optrad in plaats van de amateurs. Dat waren de mannen die ik echt wilde zien, de echte top. Ben je Olympisch kampioen bodybuilden, maar kleiner dan een iemand uit de men’s physique klasse bij de pro’s dan is dat toch een beetje gek.
Geen Olympische Spelen wel naar de Olympia
Bodybuilders zullen dus waarschijnlijk nooit naar de Olympische Spelen gaan. Een troostprijs is dat wij volgende maand naar de Olympia gaan. Niet het Griekse Olympia, geboorteplaats van de klassieke spelen, maar de Olympia in Las Vegas. De Mr. Olympia, die volgens de overlevering zijn naam dankt aan een flesje bier van het merk Olympia dat toevallig op tafel stond toen het evenement bedacht werd. Misschien wist bedenker de bedenker, Joe Weider, dat zijn broer Ben nooit dichter bij de Olympische Spelen zou komen dan dat.
Bronnen
- washingtonpost.com/wp-srv/sports/longterm/olympics1998/sport/articles/newsports.htm (tijdelijke erkenning 98)
- ifbbpro.com/wp-content/uploads/image/remembering/antidopinghistory.htm
- medifitbiologicals.com/olympic-approval/ (erkenning ingetrokken 2001)
- staff.washington.edu/griffin/bb_olympics.txt
- Littman, Jean. “Bodybuilding And The Olympics: An Ongoing Controversy”. Retrieved 2008-08-19.
- express.co.uk/sport/othersport/596022/EXCLUSIVE-Dorian-Yates-on-steroid-use-drug-testing-and-rivals-in-bodybuilding
- musculardevelopment.com/articles/chemical-enhancement/14337-the-lowdown-on-drugs-part-3-kevin-levrone-shawn-ray-dorian-yates-speak-out.html#.V6yl0JOLRsM
- Mr. America: The Tragic History of a Bodybuilding Icon. John D. Fair
- stillmed.olympic.org/Documents/Commissions_PDFfiles/Programme_commission/2012-06-12-IOC-evaluation-criteria-for-sports-and-disciplines.docx.pdf
