Je bent misschien niet zo blij met een overschot aan lichaamsvet. Je vetcellen zelf kunnen echter ook van slag raken wanneer ze groter moeten worden dan ze lief is. Ze kunnen verstoord raken, stikken, ontsteken en beschadigd raken waardoor het nog moeilijker wordt om af te vallen.
Beschadigde vetcellen
Dr. Katarine Kos, docent aan de Universiteit van Exeter’s Medical School onderzocht monsters van vetweefsel van patiënten, inclusief mensen die wegens overgewicht een chirugische ingreep hebben gehad zoals een maagverkleining [1]. Deze analyse van de gezondheid van vetweefsel in mensen met overgewicht heeft aangetoond dat hun vetcellen in de problemen komen wanneer ze overmatig groeien en als het ware stikken in hun eigen omvang.
Een eerste reactie kan zijn: “Top!” Als je kampt met overgewicht is het immers niet vreemd als je die vervelende vetcellen een nare dood toewenst. Toch is deze schade aan vetcellen niet bepaald in je voordeel.
Ontstekingen in vetweefsel
Ook vetcellen hebben zuurstof nodig om te kunnen functioneren. Wanneer vetcellen te groot worden, krijgen ze steeds meer moeite om voldoende zuurstof binnen te krijgen. Dit gebrek aan zuurstof is een trigger voor ontstekingen in het vetweefsel. Die ontstekingen beperken zich echter niet tot het vetweefsel, maar ‘stromen over’ naar de bloedcirculatie waar ze meetbaar zijn met een bloedonderzoek.
Beperkte opslag van energie en vette organen
Beschadigde en verstoorde vetcellen zijn ook minder in staat om hun belangrijkste functie uit te voeren; het opslaan van overtollige energie. Wanneer het vetweefsel niet in staat is om overtollige calorieën op te slaan, kan deze energie worden doorgestuurd naar vitale organen zoals het hart en de lever. Dit kan vervolgens weer leiden tot aan overgewicht gerelateerde gezondheidsklachten zoals leververvetting (steatose) en hart- en vaatziekten.
Moeilijker afvallen door beschadigd vetweefsel
Maar misschien zijn er toch nog mensen zijn die denken:”Liever een vette lever dan een vette buik”. Voor die mensen is het goed om te weten dat deze beschadiging van en littekenvorming in vetcellen er ook voor zorgt dat het vetweefsel stijver en meer rigide wordt. Dr. Kos wijst dan ook op eerdere onderzoeken die hebben aangetoond dat deze beschadiging het daarom moeilijker maakt om af te vallen.
Scarring of fat tissue may make weight loss more difficult. But this does not mean that scarring makes weight loss impossible. Adding some regular activity to a somewhat reduced energy intake for a longer period makes weight loss possible and helps the fat tissue not to become further overworked.
Afvallen is onder die omstandigheden dus niet onmogelijk, maar wel moeilijker. Je zult dus voor een relatief groter energietekort moeten zorgen om hetzelfde gewicht kwijt te raken.
Dunne armen, dikke buik
Dr. Kos, die de adipose tissue biology group aanstuurt aan de University of Exeter legt uit dat de schade aan de vetcellen ook invloed kan hebben op de verdeling van vetweefsel. Beschadigd vetweefsel kan daarmee dus ook je figuur veranderen.
Zo kan je bijvoorbeeld een dikke buik krijgen door een verhoging van vet in de diepere lagen van de buik en rond de organen. De armen en benen kunnen echter dun blijven omdat er weinig vet vlak onder de huid is. Hoewel zulke mensen relatief slank kunnen lijken, kan het vet dus in de buikregio en interne organen zijn opgeslagen waaronder de lever, alvleesklier, spieren en hart. Vet kan ook worden opgeslagen in en rond de aderen waardoor slagaderverkalking kan ontstaan. Dit stijver worden van de slagaders kan leiden tot een hoge bloeddruk, hartziekten en beroertes. Ook is er een verband gelegd tussen beschadigd vetweefsel en diabetes, aldus Dr. Kos. Heel vreemd lijkt dat niet als vetcellen minder in staat zijn om overtollig glucose in de bloedcirculatie op te nemen.
One could have very little fat below the skin and still be at risk of diabetes due to a lot of fat within the abdomen and inner organs.
Oorzaak beschadiging vetcellen
Dr. Kos bestudeerde het beschadigde vetweefsel in de buik van mensen met overgewicht in de hoop erachter te komen wat nu precies leidt tot deze beschadiging (los van een overschot aan calorieën).
Hiervoor onderzocht ze een molecuul genaamd Lysyl oxidase (LOX). Dit molecuul stimuleert de schade aan vetweefsel door het stijver te maken. Uit een vergelijking tussen mensen met overgewicht en mensen die waren afgevallen door een chirurgische ingreep bleek dat beiden verhoogde niveau’s LOX hadden. LOX stond in verband met een hoger BMI en leek vooral geactiveerd te worden door gebrek aan zuurstof en ontsteking van de vetcellen.
Dit inzicht verandert echter weinig aan de praktijk. Beschadigde vetcellen lijken nauwelijks te genezen en voorkomen blijft dat ook de beste optie. Ben je wel al in dit stadium beland dan rest weinig anders dan accepteren dat je voortaan extra moeite zult moeten doen voor een gezond gewicht. Sorry.
There is evidence that once fat tissue becomes scarred, despite weight loss, it may not recover fully. We need to look after our fat tissue which can cease to cope if it is overworked when being forced to absorb more and more calories. As a clinician, I would advise exercise or at least a ‘walk’ after a meal which can make a great difference to our metabolic health.
Referenties
- Emilie Pastel, Emily Price, Kajsa Sjöholm, Laura J. McCulloch, Nikolaj Rittig, Neil Liversedge, Bridget Knight, Niels Møller, Per-Arne Svensson, Katarina Kos. Lysyl oxidase and adipose tissue dysfunction. Metabolism, 2018; 78: 118 DOI: 10.1016/j.metabol.2017.10.002
