Als zeer sportieve blanke man heb je een hogere kans op slagaderverkalking dan zwarte mannen en witte mannen niet minder bewegen. Dit is de opmerkelijke uitkomst van een recent onderzoek gepubliceerd in Mayo Clinic Proceedings
Slagaderverkalking
De binnenkant van slagaders is bij je geboorte soepel en glad. Met het ouder worden en afhankelijk van je gewoonten kunnen er ontstekingen ontstaan die leiden tot verdikkingen. In deze verdikkingen, of ‘plaque’ kan ook kalk ontstaan waardoor we dit ook wel ‘slagaderverkalking’ noemen (atherosclerose) [1]. Afhankelijk van de mate en waar dit optreedt, kan dit verschillende nare effecten hebben. Als het bijvoorbeeld de kransslagaders zijn die hierdoor verstopt raken kan dit leiden tot een hartinfarct, het hart dat van onvoldoende bloed wordt voorzien. Een beroerte kan ontstaan wanneer dit gebeurt in de bloedvaten in de hersenen.
Zo’n vaart neemt het normaal echter niet. De plaque zal normaal niet snel zo groot worden dat deze de doorstroom helemaal blokkeert. Voordat dit punt bereikt wordt, kan plaque echter scheuren. Wanneer die kans er is, noemt men dit ‘instabiele plaque’. Wanneer instabiele plaque scheurt, leidt dit tot stollingen. Die stollingen kunnen de omvang van de plaque in korte tijd doen toenomen waardoor blokkades ontstaan.
Sport en slagaderverkalking?
De onderzoekers maakten gebruik van de data van 3175 mannen in de CARDIO studie (Coronary Artery Risk Development in Young Adults). De deelnemers waren bij aanvang in de leeftijd van 18 tot 30 jaar en werden 25 jaar lang gevolgd (1986 tot 2011). In deze periode werden op 8 verschillende momenten vragenlijsten ingevuld door de deelnemers over hun fysieke activiteit. De deelnemers werden hierbij verdeeld in drie groepen.
- Minder dan 150 minuten sporten in de week
- 150 tot 450 minuten sporten per week
- Meer dan 450 minuten sporten per week
De onderzoekers wilden zo het verband tussen de fysieke activiteit en de kans op slagaderverkalking onderzoeken en verwachtten dat de meest actieve mannen een lagere kans op slagaderverkalking zouden hebben. Deze plaque-vorming kan immers een belangrijke indicatie vormen voor mogelijke hartziekten. De grens van 150 minuten werd gekozen omdat dit de Amerikaanse richtlijn is voor de wenselijke hoeveelheid beweging. Om de verkalking vast te stellen, werd gebruik gemaakt van een CT scan.
Anders dan verwacht bleken de mannen in groep drie, diegenen die dus het meest sporten, juist 27% meer kans te hebben op de vorming van plaque dan degenen in groep 1. De mannen die meer sporten dan de richtlijn (drie keer zoveel of meer) hadden dus een hogere kans op slagaderverkalking dan diegenen die minder sporten dan de richtlijn.
Toen vervolgens naar de invloed van ras werd gekeken, bleek dit verschil vooral veroorzaakt te worden door de witte mannen. De witte mannen in groep 3 bleken maar liefst 86% meer kans te hebben op slagaderverkalking. Zwarte mannen in de derde groep hadden geen verhoogde kans.
Ongezond sporten?
De onderzoekers deden deze studie omdat eerdere population-based cohort studies soms een verband toonden tussen de hoeveelheid fysieke activiteit en een verhoogde kans op overlijden. Cardioloog Dr. Jamal Rana legt uit dat hij en zijn collega’s probeerden te verklaren waarom hoge activiteitsniveau’s in sommige gevallen de kans op overlijden juist verhogen. Uniek in deze studie is dat ze dit hebben kunnen bekijken over een periode van 25 jaar. Onder andere is gebleken dat het dus verstandig kan zijn in deze de effecten apart per ras te bekijken gezien hier grote verschillen in kunnen zijn.
Wel wijzen de onderzoekers er op dat deze opbouw van verkalking van een stabielere aard zou kunnen zijn waardoor de kans op een attaque door scheuring en stolling van de plaque mogelijk kleiner is. Dat is deze studie niet onderzocht. Hoewel dit onderzoek wijst op een verhoogd risico op slagaderverkalking voor zeer intensief sportende blanke mannen, suggereren zij dus niet dat er mensen zijn die nu zouden moeten stoppen met trainen.
Referenties
- hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/slagaderverkalking
- Deepika R. Laddu, Jamal S. Rana, Rosenda Murillo, Michael E. Sorel, Charles P. Quesenberry, Norrina B. Allen, Kelley P. Gabriel, Mercedes R. Carnethon, Kiang Liu, Jared P. Reis, Donald Lloyd-Jones, J. Jeffrey Carr, Stephen Sidney. 25-Year Physical Activity Trajectories and Development of Subclinical Coronary Artery Disease as Measured by Coronary Artery Calcium. Mayo Clinic Proceedings, 2017; DOI:
