Jezelf kunnen focussen op één taak en al het andere uitbannen. Dat is de zen van training.
Inhoudsopgave
“Als een dumbell valt in een lege sportschool, maakt hij dan geluid?”
We hebben genoeg stressoren in ons leven. Hoe meer mogelijkheden we om ons heen zien, hoe meer verplichtingen we onszelf opleggen. Zelf ervaar ik stress vooral als een mentaal todo-lijstje waar in een hoger tempo nieuwe zaken op verschijnen dan ze afgestreept worden. Zo’n mentaal lijstje dat zichzelf steeds weer voor je ogen afspeelt vanaf het moment van opstaan tot je weer gaat slapen.
Vooral op momentent van rust kan dit erg vervelend zijn. Want in hoeverre heb je echt rust als dat lijstje in je oor fluistert dat je eigenlijk aan het werk moet zijn? Dat knagende gevoel op de achtergrond waardoor echte ontspanning niet mogelijk is.
Teveel tabs, niet genoeg tijd
Op moment van schrijven zie ik in mijn browser 18 tabs openstaan. Dat valt nog best mee voor mijn doen. Het is illustratief voor het feit dat ik altijd met tig dingen tegelijk bezig ben. Multitasken is allang niet meer voorbehouden aan vrouwen, maar of we daar nu blij mee moeten zijn.
Dat betekent niet dat er iets mis is met afwisseling of variatie. Sterker nog, ik heb dat nodig om gemotiveerd en geboeid te blijven. Maar soms is het prettig om langer dan 10 seconden met één taak bezig te kunnen zijn voordat je aandacht elders verlangt wordt. Vooral gezien sommige taken een opstarttijd vergen. Die complexere zaken waarvoor het nodig is om je eens te kunnen concentreren op één taak.
“Wat is het geluid van één hand die een barbell chestpress doet?”
Bovendien zijn er ook veel “nutteloze” afleidingen. Emails en Facebook-berichten die iedere keer weer je aandacht vragen. Blijkbaar net zo moeilijk te negeren als een telefoon die continu overgaat.
Of social media zelf een stressfactor is, is onduidelijk [1,2]. Er is bijvoorbeeld een geval bekend van spontane astma ontstaan door het bekijken van Facebook. Dit betrof echter een jongen die de pagina van zijn ex bekeek en blijkbaar niet leuk vond wat hij zag.
Maar ook wanneer social media zelf geen directe stressfactor is, is de afleiding van belangrijkere zaken al lastig genoeg. Alles wat er aan bijdraagt dat het mentale todo-lijstje maar niet korter wilt worden, kan bijdragen aan stress.
Zen kunsten
Tegenwoordig is Mindfulness hot. Maar de principes van Mindfulness zijn niet nieuw. Het Zen boeddhisme probeert mensen al eeuwen te leren leven in het hier en nu.
Koans zijn een soort raadsels uit het Zen-Boeddhisme. Raadsels die niet bedoeld zijn om op te lossen, maar om over na te denken als een meditatief proces. Dit kan helpen een kalmte en helderheid te krijgen en je te focussen op één zaak tegelijk en die al je aandacht te geven.
Bekende voorbeelden zijn:
Als een boom valt in het bos en er is niemand om hem te horen, maakt hij dan geluid?
Wat is geluid van één hand die klapt?
Te zweverig wellicht voor de gemiddelde westerling. Zen biedt echter meerdere hulpmiddelen om kalmte en helderheid te verkrijgen.
Meditatie in beweging
De bekendste is natuurlijk meditatie zelf. Maar mediteren is fucking moeilijk. Dat terwijl er toch eigenlijk maar één instructie is:
Wees. Just be.
Wie wel eens geprobeerd heeft te zitten en nergens aan te denken, komt er meteen achter hoe ontzettend moeilijk dat is. Ook wanneer je je beseft dat het niet gaat om het “niet denken” maar om het loslaten en niet blijven hangen bij opkomende gedachten, is het erg moeilijk. Drie seconden lang nergens aan denken of niet te blijven hangen bij gedachten blijkt opeens een hele prestatie.
Veel makkelijker is het je volledig te concentreren op één taak. Daar zijn veel voorbeelden van uit het oosten zoals bijvoorbeeld Tai-chi. Zelf heb ik een tijd lang een andere zen kunst gedaan, Iaido, de kunst van het trekken van het zwaard. Maar ook zaken als bloemschikken (ikebana) en Japans kalligrafie (shodo). Hierbij gaat het niet om het resultaat, maar de focus die je hebt op het verrichten van de taak (het resultaat volgt dan vanzelf). De Japanners hebben dit op verschillende manieren tot een kunstvorm verheven waarbij zelf iets simpels als thee schenken een hele belevenis is.
Zen in training
Je hoeft echter niet met een zwaard te zwaaien of een eeuwenoude thee-ceremonie te doen om de effecten van zen te realiseren. Zen kan je vinden in alle taken die je verricht. Het enige vereiste is dat je je volledig op die ene taak concentreert.
En dat is nu precies wat (kracht)training doet voor mij. Ik kan me een keer herinneren dat ik met een bepaalde zorg rondliep die mijn gedachten de hele dag domineerde. Ik weet niet meer wat het was. Waarschijnlijk zo’n dik gedrukt, rood gekleurd onderwerp op de todo-list in mijn hoofd waarvan de doel-datum reeds lange tijd verstreken was. ’s Avonds ging ik trainen. Op de terugweg naar huis, kwam de zorg weer bovendrijven. Ik besefte me echter dat ik er gedurende de hele training niet aan gedacht had.
Dat we bepaalde afleidingen voorkomen door de sportschool in te vluchten, is niet gek. De meesten zijn tenminste zo slim hun mobiel niet mee te nemen. Maar ook de afleidingen die we in ons hoofd meenemen zijn vaak niet bestand tegen de louterende werking van de sportschool.
Zen in rust
Nu houdt Zen onder andere in dat je je concentreert op de taak waarmee je bezig bent en niets anders. Als je het als je taak ziet om er gezellig even uit te zijn dan is gebabbel tussen de oefeningen door prima. Maar als het gaat om resultaten dan kan een beetje Zen je nog verder helpen.
Focus tijdens de oefening zal redelijk voor zich spreken. Wil je het maximaal haalbare halen als het gaat om gewicht of reps dan zal je je moeten concentreren op de oefening en ademhaling. Maar ook tijdens de rustpauzes biedt focus op de oefening voordelen. Zo schreef ik eerder al een artikel dat je volgens onderzoek meer reps kunt doen als je tijdens rust de volgende set al visualiseert. Ik heb het geprobeerd en het werkt. Je bent dan tijdens de rust in gedachten nog steeds de oefening aan het doen en telt in gedachten de reps tot je zover bent om ze daadwerkelijk te doen.
Zen in alles
Uiteindelijk is het doel natuurlijk dat je met diezelfde toewijding en aandacht iedere andere taak kunt oppakken. In praktijk vind ik dat zelf onmogelijk. Het staat ook haaks op wat je als procesmanager leert. Het is niet “lean” om met één taak bezig te zijn, niet efficiënt. Wachten tot je brood uit te toaster komt en dan pas koffie zetten is natuurlijk niet slim.
Als je weinig tijd hebt, probeer je deze zo goed mogelijk te benutten en zoveel mogelijk te doen. Je probeert iedere seconde te benutten. Gelukkig heb ik dan de sportschool nog om even bij te komen door mijn hoofd uit- en de spieren in te schakelen.
Referenties
- D’Amato G, Cecchi L, Liccardi G, Pellegrino F, D’Amato M, Sofia M. Social
networks: a new source of psychological stress or a way to enhance self-esteem?
Negative and positive implications in bronchial asthma. J Investig Allergol Clin
Immunol. 2012;22(6):402-5. Review. PubMed PMID: 23101183 - pewinternet.org/2015/01/15/psychological-stress-and-social-media-use-2/
- Achat H, Kawachi I, Levine S, Berkey C, Coakley E, Colditz G. Social networks,stress and health-related quality of life. Qual Life Res. 1998 Dec;7(8):735-50. PubMed PMID: 10097622.
