Op een gegeven moment werd ik in de sportschool voor de derde keer in korte tijd werd aangesproken over colostrum. Reden genoeg om er eens wat aandacht aan te besteden.
Wat is Colostrum?
Colostrum is de eerste voeding die bij zoogdieren gevormd wordt na de bevalling. Bij koeien (bovine colostrum) heet dit griest (de eerste melk) en biest (de tweede melk). Voordat de melkklieren van een koe melk afscheiden, produceren ze colostrum. Colostrum zit vol groeihormonen en afweerstoffen. Het kalf dat nog weinig eigen afweerstoffen heeft, heeft deze stoffen nodig ter versterking van het eigen immuunsysteem en stimulatie van groei.
De voordelen van Colostrum?
Colostrum draagt bij aan de gezondheid in het algemeen en wordt verondersteld bij te dragen aan spiergroei in het bijzonder. Er zijn voornamelijk 2 manieren waarop colostrum hieraan zou bijdragen:
- Door de aanwezigheid van groeifactoren zoals IGF-1 en cytokine-precursoren (spiergroei).
- Door het versterken van het afweersysteem door de grote hoeveelheid immunoglobulinen en immuunfactoren (algemene gezondheid)
Colostrum en het afweersysteem
Zoals gezegd zit colostrum vol met afweerstoffen zoals immunoglobulinen (voornamelijk IgG-1 en in mindere mate IgM, IgA en IgG-2). Deze antilichamen zijn eiwit-bevattende moleculen die worden gemaakt wanneer een (gezonde) gastheer reageert op binnendringende ziekteverwekkers (bacteriën, virussen en parasieten). De moeder geeft zo de afweerstoffen die zij in haar leven heeft opgebouwd aan de zuigeling. Colostrum heeft dan ook een medische toepassing. Het wordt o.a. gebruikt ter bestrijding van maaginfecties en diarree bij bijvoorbeeld HIV-patiënten.
De bijdrage aan het immuumsysteem is in talloze onafhankelijke studies aangetoond. Dit zal niet direct bijdragen aan meer spiergroei, maar wel voorkomen dat je een tijd niet kan trainen door ziekte en/of misselijkheid. In die zin zou je het gebruiken zoals velen ook vitaminen en mineralen gebruiken. Fabrikanten geven vaak aan hoeveel afweerstoffen het product bevat.
Dragen de groeifactoren in Colostrum bij aan spiergroei?
Minder duidelijk is of de grote hoeveelheid groeifactoren zoals IGF-1 in ook daadwerkelijk leiden tot verhoogde (IGF1-)spiegels in het lichaam. In colostrum zitten veel actieve eiwitten zoals IGF-1 (insuline groei factor). Op IGF-1 zal ik nu niet te diep in gaan, maar het is bekend en in diverse studies aangetoond dat hogere IGF-1 spiegels in het lichaam bijdragen aan spiergroei. Toen Finse onderzoekers colostrum gaven aan een groep mannen en vrouwen en later de IGF-1 spiegels bekeken, bleken deze gestegen te zijn. Ook uit eerder onderzoek dat zij deden, bleek dit het geval. Vooral bij de groep die een hoge dosis nam van 125 ml.
Toen onderzoekers uit Maastricht hetzelfde onderzochten met 60 gram colostrum per dag, bleken de spiegels echter niet gestegen. Het is dus onduidelijk of colostrum IGF-1 spiegels verhoogt of niet.
In een studie door Amerikaanse sportwetenschappers werden de verschillen in resultaat bekeken na inname van verschillende sportdranken na de training:
De eerste groep kreeg een shake met 75 gram eiwit. [Eiwit = in deze studie een mengsel van gelijke delen wei en caseine – red.] Die groep heet Pro.
De tweede groep kreeg een shake met 15 gram eiwit en zestig gram colostrum. Die groep heet Pro/Col.
Een derde groep kreeg een shake met 75 gram eiwit, drie gram L-carnitine, drie gram taurine en drie gram creatine. Die groep heet Pro/Cr.
De vierde groep kreeg tenslotte een shake met vijftien gram eiwit, zestig gram colostrum, drie gram L-carnitine, drie gram taurine en drie gram creatine. Die groep heet Col/Cr.
Hiernaast zie je de resultaten (“Colostrum vs proteïne”): Jammer genoeg hebben ze naast proteïne en colostrum ook creatine meegenomen in het onderzoek, maar zijn niet alle combinaties onderzocht. Hierdoor is het verschil tussen alleen Colostrum en proteïne niet duidelijk. Wel duidelijk is dat wanneer je in beide gevallen creatine toevoegt, de combinatie colostrum/creatine het beter doet dan de combinatie proteïne/creatine. Nu niet meteen naar de winkel rennen om Colostrum aan te schaffen. Colostrum is namelijk erg duur.
Colostrum is duur
Ook al zou Colostrum nu bijdragen aan hogere IGF-1 spiegels en ook al levert de combinatie met creatine meer op dan proteïne met creatine dan is dat voor mij is nog geen reden is om colostrum te kopen.
De gebruikte 125ml vloeibare colostrum in het onderzoek van de Finnen kost namelijk zo’n 15 euro per dag! De gebruikte poedervorm (in de onderzoeken van zowel de Finnen als Maastricht werd 60 gram gebruikt) kost je doorgerekend €6,60 (op basis van de goedkoopste door mij gevonden) per dag, ruim €200,- per maand dus, terwijl hiervan dus niet bleek dat dit verhoogde IGF-1 spiegels oplevert.
Colostrum is de eerste melk die bij zoogdieren gevormd wordt na de bevalling. Bij koeien heet dit griest (de eerste melk) en biest (de tweede melk). Je kan je voorstellen dat het aanbod van colostrum daarom een stuk lager is dan dat van melk (dat de belangrijkste bron van proteïnepoeders is), een koe is immers niet het hele jaar door aan het bevallen. Dat zorgt er dan ook voor dat je voor colostrum veel meer betaalt dan voor “gewone” proteïne.
(Whey)proteïne koop je bijvoorbeeld vanaf zo’n €14,50 per kilo. De goedkoopste Colostrum die ik heb kunnen vinden kost €110,- per kilo (doorgerekend dan). Deze prijzen kunnen zelfs oplopen tot meer dan €1000,- per kilo!!! Toegegeven, in het laatste geval betreft het capsules die altijd duurder zijn omdat het product daarvoor verder bewerkt moet worden. Ook in het geval van de goedkoopste aanbieder zie je echter dat colostrum nog steeds ruim 8 keer zo duur is als proteïne.
Voor verbetering van de gezondheid in het algemeen en versterking van het afweersysteem worden overigens veel lagere hoeveelheden voorgeschreven. Suppletie voor een maand zal je dan rond de 25 euro kosten.
Colostrum om meer vet te verbranden?
Een eigenschap die ook aan Colostrum wordt toegeschreven is dat het ervoor zorgt dat je makkelijker vet verbrand en minder snel spiereiwitten verbrand voor energie (waardoor je dus in mindere mate je spiermassa opeet tijdens de cutfase). Deze gedachte is echter ook gebaseerd op het idee dat Colostrum je IGF-1 spiegels verhoogt. Van IGF-1 is inderdaad bekend dat het sneller vet laat verbranden en juist minder spiereiwitten gebruikt om voor energie te zorgen wannneer deze niet uit voeding gehaald kan worden (zoals dus tijdens het dieet in de cutfase waarin je vet probeert te verbranden met behoud van de opgebouwde spiermassa). Aangezien niet vaststaat dat colostrum bijdraagt aan het verhogen van IGF-1 spiegels, mag ook niet aangenomen worden dat je sneller vet zal verbranden en minder snel spieren afbreekt.
Bovendien blijkt uit het eerder genoemde onderzoek van Amerikaanse sportwetenschappers juist dat colostrum zorgt voor een hogere vettoename! In het geval van de combinatie proteïne en creatine is het vetpercentage in 12 weken gedaald met een half procent. Voor de groep met Colostrum en creatine is in die periode het vetpercentage juist met een tiende procent gestegen. In het geval van de combi Colostrum/proteïne (60 om 15 gram) is het vetpercentage met een half procent gestegen terwijl het bij proteïne alleen bijna een half procent gedaald is. Overigens is ook zichtbaar dat de combi Colostrum/creatine behalve meer vet ook meer droge spiermassa oplevert dan proteïne/creatine, respectievelijk 2,6 kilo en 1,6 kilo. Het levert dus 1 kilo meer spiermassa op en 0.6 kilo meer vet na 12 weken. Hiervoor betaal je dan ruim €550 euro als je de voor de onderzoeken gebruikte hoeveelheden zou aanhouden.
Conclusie
Colostrum heeft een toegevoegde waarde voor de algemene gezondheid door de grote hoeveelheid afweerstoffen. Hierdoor wordt de kans op bepaalde bacteriële infecties verkleind. De veronderstelde bijdrage aan het verhogen van IGF-1 spiegels is zeer discutabel en hiermee ook de bijdrage aan spiergroei. Hoewel meer spiergroei is aangetoond in het genoemde onderzoek, blijkt hieruit ook dat de vetmassa toeneemt. Dat Colostrum zou leiden tot meer vetverbranding is niet aangetoond in de onderzoeken. Tenslotte maakt de hoge prijs van Colostrum het een dure keuze voor waarschijnlijk weinig resultaat.
Referenties
- Mero A, Kähkönen J, Nykänen T, Parviainen T, Jokinen I, Takala T, Nikula T,Rasi S, Leppäluoto J. IGF-I, IgA, and IgG responses to bovine colostrum supplementation during training. J Appl Physiol (1985). 2002 Aug;93(2):732-9.PubMed PMID: 12133885.
- Mero A, Miikkulainen H, Riski J, Pakkanen R, Aalto J, Takala T. Effects ofbovine colostrum supplementation on serum IGF-I, IgG, hormone, and saliva IgA during training. J Appl Physiol (1985). 1997 Oct;83(4):1144-51. PubMed PMID:9338422.
- Kuipers H, van Breda E, Verlaan G, Smeets R. Effects of oral bovine colostrum supplementation on serum insulin-like growth factor-I levels. Nutrition. 2002 Jul-Aug;18(7-8):566-7. PubMed PMID: 12093430.
- Kerksick CM, Rasmussen C, Lancaster S, Starks M, Smith P, Melton C, Greenwood M, Almada A, Kreider R. Impact of differing protein sources and a creatine containing nutritional formula after 12 weeks of resistance training. Nutrition. 2007 Sep;23(9):647-56. PubMed PMID: 17679046.
