In Nederland is er sinds 2005 de ‘Schijf van Vijf’ om mensen een handje te helpen wanneer ze gezond willen eten. Het uitgangspunt van de Schijf van Vijf is om variatie aan te brengen en daarom zijn er vijf verschillende vakken te herleiden. Elk vak staat voor aparte voedingsmiddelen die de basis vormen voor een gezond leven en gezonde voeding.
Het voedingscentrum brengt dit als richtlijn uit. Omdat elk individu weer andere behoeften kan hebben, zeker qua voeding en qua hoeveelheid, betekent het niet dat dit strikte leefregels zijn. Laten we eens dieper ingaan op de verschillende vakken van de Schijf van Vijf.
Vakken van de Schijf van Vijf
Zoals gezegd is zijn er vijf verschillende vakken te onderscheiden. Elk vak staat voor een productgroep. De vijf schijven zijn als volgt:
1. Groente en Fruit
2. Brood, granen, aardappelen, rijst en pasta
3. Zuivel, vlees, vis en vleesvervangers
4. Vetten en Olie
5. Dranken
Zoals aangegeven zijn dit richtlijnen vanuit het Voedingscentrum, waarbij men alleen een advies geeft op het gebied van voeding. In feite is er meer voor nodig om te bepalen hoeveel iemand nodig heeft van elke voedingsvak Dat is bijvoorbeeld niet los te zien van leeftijd, gewicht, vetpercentage, gezondheidstoestand en medicijngebruik.
Daarnaast is er niets bepaald over lichaamsbeweging en dat is een essentieel onderdeel wanneer men een gezond leven wil leiden.
Groente en Fruit
Een veel voorkomende kreet is dat je dagelijks 2 ons groente en 2 stuks fruit dient te consumeren. Maar waarom eigenlijk? Ook het Voedingscentrum adviseert dit door haar eerste schijf te laten beginnen met groente en fruit.
Het idee hierachter is dat groente en fruit ons lichaam essentiële voedingsstoffen leveren zoals vitaminen, caroteen, foliumzuur, ijzer, magnesium en chroom. Dit zijn stoffen die het menselijk lichaam nodig heeft, wil het goed kunnen functioneren. Daarnaast zijn de vezels in veel groente en fruit gunstig voor onze spijsvertering.
Brood, granen, aardappelen, rijst en pasta
Het vak met brood, granen, aardappelen, rijst en pasta zijn de producten die bijdragen aan het binnenkrijgen van voldoende koolhydraten, vezels, vitamine B en calcium. Dit is een schijf die in de huidige voedingswereld erg veel discussie heeft doen opwaaien.
Zo zijn er de zorgen over de invloed van koolhydraten op de kans op insuline resistentie, diabetes en overgewicht.
Stel je hebt een ontbijt met brood en je wilt dit vervangen door iets anders? Kies dan voor havermout. Dit is minder gemanipuleerd en verwerkt dan brood. Dit kun je dan eveneens verrijken met chiazaad of lijnzaad.
Zuivel, vlees, vis, eieren
Vlees, vis, zuivel en eieren zijn belangrijk in een uitgebalanceerd voedingspatroon omdat zij de bouwstenen, de proteïne, aanleveren.
Het menselijk lichaam bestaat ongeveer voor 15 procent uit eiwitten. Eiwitten zijn er voor groei, onderhoud en herstel van cellen zoals spiervezels. Daarnaast zorgen eiwitten voor het transport van bepaalde stoffen in het lichaam.
Om ervoor te zorgen dat je een goede variatie aan eiwitten binnenkrijgt, is het belangrijk dat je deze haalt uit verschillende bronnen. Goede bronnen van eiwitten zijn: kwark, tonijn, biefstuk, zalm, tofu, kaas en eieren. Naast eiwitten krijg je via de 3e schijf ook veel calcium en ijzer binnen.
Vetten en Olie
Het belang van vetten is van belang omdat zij de functies vervullen in het lichaam die vetten en olie ook vervullen bij een auto. Ook in het menselijk lichaam zijn vetten namelijk nodig om de gewrichten te smeren.
Daarnaast vervullen vetten ook een andere rol, namelijk in de hormoonhuishouding. Zo zijn ze zeer belangrijk voor de productie voor testosteron.
Bovendien zijn de van belang voor het transport voor in vet oplosbare vitamine Vitamine D, A, K en E.
Je kunt vetten verdelen in plantaardig en dierlijk. Een aantal goede bronnen van gezonde vetten zijn:
- Olijfolie
- Noten
- Vette vis
- Zonnebloem
- Kokosolie
Dranken
Ongeveer 60 procent van het menselijk lichaam bestaat uit water. Om de dagelijkse vochtbalans in takt te houden is voldoende water drinken essentieel.
Voldoende vocht is ook belangrijk voor het op temperatuur houden van het lichaam. Tot slot helpt water ook bij het transporteren van voedingsstoffen. Hoeveel water je moet drinken hangt af van je geslacht, leeftijd en gewicht.
Aanbevolen wordt om dagelijks minimaal 2 liter water te drinken. Dit komt neer op 8 glazen water per dag. Indien je veel lichamelijke activiteiten doet, is het aan te raden om meer te drinken.
