Onderzoek: is bevroren jus d’orange gezonder dan verse jus d’orange?

Is bevroren jus d’orange gezonder dan verse jus d’orange? Als het om de antioxidanten gaat dan zou je mogelijk beter bevroren (en ontdooide) jus d’orange kunnen drinken dan verse. Zo blijkt uit nieuw onderzoek van de Universiteit van Sevilla.

Antioxidanten

Antioxidanten hebben een beschermend effect op lichaamsweefsel en het DNA in cellen. Ze beschermen tegen de werkingen van vrije radicalen die de potentie hebben om schade aan weefsel en cellen te veroorzaken. Vrije radicalen ontstaan tijdens de stofwisseling. Wanneer het lichaam niet in staat is deze vrije radicalen voldoende tegen te gaan, ontstaat de staat die we oxidatieve stress noemen.

Meerdere negatieve effecten op de gezondheid worden in verband gebracht met verhoogde vrije radicalen, met name over de langere termijn. Denk aan hart- en vaatziekten, maar ook de vorming van kankercellen [1]. Antioxidanten zijn stoffen die we binnenkrijgen uit voeding en die deze oxidatieve stress kunnen tegengaan. Een balans tussen antioxidanten en vrije radicalen is dus ook belangrijk om de vrije radicalen niet de overhand te geven.

Van veel stoffen waarvan beweerd wordt dat ze werken als antioxidant, kon dit niet worden aangetoond in onderzoek. Stoffen waarvan de werking als antioxidant inmiddels wel vaststaat zijn onder andere vitamine E, vitamine C en bètacaroteen. Stoffen die dan ook een preventieve werking tegen bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en kanker kunnen hebben [1-4].

Antioxidanten in jus d’orange

Citrusvruchten, waaronder sinaasappels, zijn een rijke bron van zowel vitamine C als bètacaroteen. Dat bepaalde stoffen in voeding zitten, betekent echter niet dat je deze (volledig) kunt benutten. Hiervoor is van belang dat deze de spijsvertering doorlopen op een manier waarop ze in beschikbare vorm terecht komen in het bloed.

Deze ‘biologische beschikbaarheid’ van bètacaroteen bleek uit onderzoek van de Universiteit van Wageningen tegen te vallen. Slechts een klein deel van de stof die ook ‘provitamine A’ wordt genoemd, wordt in het lichaam omgezet in vitamine A.

Het bewerken van sinaasappels(ap) door bevriezen of verhitten zorgt ervoor dat de hoeveelheid bètacaroteen in deze afneemt. Uit het Spaanse onderzoek blijkt echter dat de biologische beschikbaarheid dusdanig toeneemt dat mogelijk meer bètacaroteen terecht komt op zijn werkzame plek. Vooral in het geval van invriezen zou het eindresultaat het grootste effect leveren.

Bevroren vs. verse jus d’orange

Onderzoekers van de Universiteit van Sevilla testten de jus d’orange op vijf manieren [5]:

• Vers
• Ingevroren en ontdooid op kamertemperatuur
• Bevroren en ontdooid in de koelkast
• Bevroren en ontdooid in de magnetron
• gepasteuriseerd (verhit)

Hun analyse richtte zich vooral op twee carotenoïden, fytoene en fytofluene. Beide zijn kleurloze stoffen (anders dan de carotenoïden die juist vaak als kleurstof worden gebruikt). “De wetenschap toont steeds meer interesse voor deze twee carotenoïden door het toenemende aantal onderzoeken die diverse gezondheidseffecten aantonen”. Aldus Paula Mapelli van de Universiteit van Sevilla.

Beide manieren van bevriezen en ontdooien zorgden voor voor verlies van carotenoïden, maar leverden toch een betere biologische beschikbaarheid op. De bewerking zorgde voor verkleining van de omvang van de deeltjes en het kapot maken van cellulair materiaal. Hierdoor worden uiteindelijk meer carotenoïden opgenomen door de darmen.

Verhitting zorgde voor het grootste verlies van carotenoïden in het sap. De onderzoekers spreken echter van de hoogste ’totale’ biologische beschikbaarheid van de kleurloze carotenoïden na pasteurisatie. Zo blijkt ook uit bovenstaande afbeelding. In de conclusie echter stellen ze: “De beste bron van biologische beschikbare (kleurloze) carotenoïden is de ingevroren jus d’orange, ontdooid in de magnetron.”

Kijk je dus naar wat je uiteindelijk in bruikbare vorm binnenkrijgt dan zou ingevroren en ontdooid in de magnetron dus het beste zijn. De carotenoïden uit verhitte sap worden wel beter opgenomen, maar de grotere afname in de concentratie in het sap levert dus een kleiner eindresultaat op dan na invriezen. Of dit ook een kleiner resultaat is dan bij verse sap, wordt niet gezegd.

“Verse sap niet perse het gezondst”

Wat ze wel duidelijk stellen dat is dat verse jus d’orange dus niet automatisch gezonder hoeft te zijn dan met temperatuur bewerkte sap.

Dat betekent echter ook (nog) niet dat verse sap ongezonder is. Er is immers niet naar de biologische beschikbaarheid van andere gezonde stoffen in sinaasappelsap gekeken zoals vitamine C en andere carotenoïden dan de onderzochte.

Bovendien moeten deze bevindingen nog getoetst worden in de praktijk. Deze en eerdere vergelijkbare onderzoeken werden in vitro gedaan, in celculturen. Nu willen de onderzoekers testen of dit zich ook daadwerkelijk vertaald daar de hoeveelheid carotenoïden die in bloed van mensen wordt opgenomen.

Het onderzoek is overigens niet gesponsord door Coolbest.

Referenties

1. Lobo V, Patil A, Phatak A, Chandra N. Free radicals, antioxidants and functional foods: Impact on human health. Pharmacognosy Reviews. 2010;4(8):118-126. doi:10.4103/0973-7847.70902.
2. Poppel GV, Golddbohm RA. Epidemiologic evidence for β – carotene and cancer prevention. Am J Clin Nutr. 1995;62:1393–5. 
3. Glatthaar BE, Horing DH, Moser U. The role of ascorbic acid in carcinogenesis. Adv Exp Med Biol. 1986;206:357–77.
4. Sokol RJ. Vitamin E deficiency and neurologic diseses. Annu Rev Nutr. 1988;8:351–73. 
5. en) K.H. van Het Hof, C.E. West, J.A. Weststrate, et al.(2000) – Dietary factors that affect the bioavailability of carotenoids, J Nutr, jrg.130 (nr.3): pp. 503-506
6. Paula Mapelli-Brahm, Carla M. Stinco, María J. Rodrigo, Lorenzo Zacarías, Antonio J. Meléndez-Martínez. Impact of thermal treatments on the bioaccessibility of phytoene and phytofluene in relation to changes in the microstructure and size of orange juice particles. Journal of Functional Foods, 2018; 46: 38